ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ ΛΟΓΩ ΔΥΣΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΔΟΝΤΙΑ- ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗΣ

Τα σύνδρομα δυσαπορρόφησης, είναι μια μεγάλη ετερογενής ομάδα διαταραχών, με κοινό σημείο την αδυναμία απορρόφησης των τροφών και συνεπώς των θρεπτικών συστατικών και των βιταμινών τους. Είναι γενικά αποδεκτό από την ιατρική και οδοντιατρική κοινότητα, πως ελλείμματα βιταμινών και ιχνοστοιχείων, προκαλούν διαταραχές στα νύχια, το τριχωτό της κεφαλής, τα δόντια, το δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρώπινου σώματος. Πολύ συχνά μάλιστα έχουμε φθάσει σε διάγνωση κάποιας πάθησης που υποκρύπτεται της δυσαπορρόφησης ή δυσθρεψίας, από την εν γένει όψη του ασθενούς μας. Τα ελλείμματα βιταμινών είναι πολύ συχνά σε ασθενείς με δυσαπορρόφηση, και αυτό συνεπάγεται μια σειρά κλινικών εκδηλώσεων. Η κλασσική παρουσίαση της δυσαπορρόφησης, περιλαμβάνει απώλεια βάρους, αδυναμία, αιμορραγία, τετανία, παραισθησία, οίδημα, οστεομαλάκυνση, με αντίστοιχα εργαστηριακά ευρήματα δηλαδή στεατόροια, υποκαλιαιμία, υπονατριαιμία, αναιμία, ανώμαλο χρόνο προθρομβίνης, υποαλβουμιναιμία και υποφωσφαταιμία.

Υπάρχουν διάφορες νοσολογικές οντότητες, όπως η κοιλιοκάκη, η ερπητοειδής δερματίτιδα, η νόσος whiple, το σύνδρομο zollinger- Ellison, το σκληρόδερμα κ.α, οι οποίες προκαλούν δυσαπορόφηση βιταμινών και εκδηλώνουν βλάβες στο στόμα.

Στη περίπτωση του στόματος, η μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου που δημιουργείται από νόσους όπως η κοιλιοκάκη ή η ερπητική δερματίτιδα, οδηγεί σε υποπλασία των δοντιών κυρίως σε νεαρές ηλικίες, ενώ η ανεπάρκεια του ψευδαργύρου, εκδηλώνει οιδηματώδεις, ερυθρές και διαβρωτικές βλάβες. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ, που ακολουθείται από την εμφάνιση της κοιλιοκάκης, δημιουργεί αιμορραγική διάθεση, εφόσον είναι σημαντικός παράγοντας στη πορεία πήξης του αίματος και κατά συνέπεια μπορούν να προκληθούν πετέχειες και αιμορραγίες ακόμα και με την πιο απλή οδοντιατρική εργασία. Η πελλάγρα από την άλλη, (ανεπάρκεια νιασίνης-βιταμίνης Β 3), που συνδέεται και με το σύνδρομο καρκινοειδούς, δημιουργεί γλωσσοδυνία, διάχυτο αίσθημα καύσου στους βλεννογόνους του στόματος, ατροφική γλωσσίτιδα και κάποιες φορές ουλοστοματίτιδα και ελκώσεις, με πιθανή επιμόλυνση από μύκητες και εμφάνιση καντιντίασης. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης C που παρουσιάζεται πολύ συχνά σε αλκοολικούς και ασθενείς με Crohn η νόσο Whipple, μπορεί να εμφανίσει εστίες υπερκεράτωσης, που θα πρέπει να οδηγήσει σε μια σειρά από διευκρινιστικές εξετάσεις και συνακόλουθη βιοψία, ενώ επίσης νέκρωση στα ούλα, περιοδοντίτιδα και ευσειστότητα των δοντιών. Επίσης σημαντικό εύρημα αποτελεί η καθυστέρηση στην επούλωση μετεξακτικών φατνίων και χειρουργικών επεμβάσεων. Η ανεπάρκεια της Β12, απ' την άλλη, που ευνοεί την ανάπτυξη λοιμώξεων από το E.Pylori στο στόμαχο και επιτείνει το πιθανό γαστρικό έλκος, δημιουργεί έντονη συμπτωματολογία στο στόμα, όπως συγχειλίτιδα, γλωσσίτιδα, ατροφία, καυσαλγία, αλλαγή γεύσης και κακοσμία, ενώ η σιδηροπενική αναιμία λόγω μειωμένης απορρόφησης του σιδήρου ή έλλειψης του ενδογενούς παράγοντα, μπορεί επίσης να προκαλέσει ανάλογα συμπτώματα.

ΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ

Στοματίτιδα / γωνιώδης χειλίτιδα Βιταμίνη Β

Γλωσσική ατροφία Βιταμίνη Β Φυλικό

Γλωσσιτιδα Βιταμίνη Β Φυλικό

Πετέχιες Βιταμίνες Α,Κ,C

Ουλική αιμορραγία Βιταμίνη C

SICCA COMPLEX Βιταμίνη C

(ξηροφθαλμία-ξηροστομία)

Δυσγευσία Βιταμίνη Α

ΥΠΟΠΛΑΣΙΑ ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΗΣ Βιταμίνη Α,D

Η κοιλιοκάκη είναι μια χαρακτηριστική, αν και μη ειδική βλάβη του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου που είναι πολύ συχνή και δύναται να προκαλέσει δυσαπορρόφηση ουσιαστικά όλων των θρεπτικών συστατικών, ενώ βελτιώνεται δραματικά όταν αποκλειστούν απ' τη δίαιτα όλες οι τροφές που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη. Η αιτιολογία δεν είναι σαφής, αλλά μπορεί να 'ναι γενετικοί, ανοσολογικοί ή και μεταβολικοί παράγοντες. Είναι μια νόσος δηλαδή που αφορά στην μη ανοχή της γλουτένης από τους ασθενείς που εμφανίζουν διάρροια, απώλεια βάρους και δευτεροπαθή εξωεντερικά συμπτώματα. Στο στόμα ανευρίσκεται υποπλασία των δοντιών, στο 96% των παιδιών και το 83% των ενηλίκων ελαττώματα στη μύλη, ενώ υπάρχουν στοματικά έλκη παρόμοια μ' αυτά της υποτροπιάζουσας αφθώδους στοματίτιδας. Υπάρχει ανεπάρκεια σιδήρου, φυλλικού και Β12, ενώ παρουσιάζεται ξηροστομία, καυσαλγία και ερύθημα. Η γλώσσα προσβάλλεται πολύ συχνά και παρουσιάζεται ατροφική, εξέρυθρη, με αίσθημα καύσου. Όλα αυτά φαίνεται να είναι αποτέλεσμα της εντερικής δυσαπορρόφησης.

Η νόσος βελτιώνεται εντυπωσιακά με αποχή απ' τη γλουτένη, ενώ υποτροπιάζει με γλουτένη. Φαίνεται πως υπάρχει συσχέτιση με non-Hodgkin's λέμφωμα του γαστρεντερικού.

Είναι σαφές ,λοιπόν, πως η ελάττωση ή στέρηση των βιταμινών στον οργανισμό είναι δυνατό να προκληθεί από ανεπαρκή πρόσληψη μέσω των τροφών ή δευτεροπαθώς από ανεπαρκή απορρόφηση ή αυξημένες απαιτήσεις. Αυτές οι καταστάσεις είναι πολύ σοβαρές, όσο και αν σε πολλούς ασθενείς φαντάζουν ήσσονος σημασίας, αφού και οι βλάβες στο στόμα όπως είδαμε είναι έντονες και με θορυβώδη πολλές φορές εικόνα, που οδηγούν τους ασθενείς τις περισσότερες φορές σε διάφορες ειδικότητες χωρίς αποτέλεσμα, για ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά και μπορεί άλλες φορές να υποκρύπτουν κάποιο γενικότερο νόσημα που πρέπει να διερευνηθεί.